به گزارش نبض وطن، هر سال در چنین روزی مصادف با ۳۰ نوامبر (۹آذر)، روز جهانی یادبود قربانیان حملات سلاح های شیمیایی برگزار می شود تا ضمن گرامیداشت قربانیان این حملات، بر ضرورت حذف کامل استفاده از چنین سلاح های مرگباری تاکید شود.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد در پیامی به مناسبت این روز نوشت: ما به همه قربانیان جنگ شیمیایی در چندین دهه ادای احترام می کنیم. ما همچنین تلاش های جهانی برای پایان دادن به استفاده از این تاکتیک های شنیع و نفرت انگیز را فراموش نمی کنیم.
امسال صدمین سالگرد پروتکل ۱۹۲۵ است. یک قرن پیش، بعد از این که جهان شاهد تاثیرات مخرب استفاده از سلاح های شیمیایی در طول جنگ جهانی اول بود، جامعه بین المللی برای ممنوعیت استفاده از این سلاح ها در جنگ ها به توافق رسید.
دهه ها بعد از این توافق، جهان شاهد موفقیت های قابل توجهی در این زمینه بود از جمله اجرای معاهده منع جنگ افزارهای شیمیایی که اکنون تقریبا به یک تعهد جهانی تبدیل شده است.
دبیرکل سازمان ملل در پیام خود عنوان کرد: هنوز کار ما تمام نشده است، استفاده هولناک از سلاح های شیمیایی همچنان ادامه دارد و توسعه سریع در بخش علم و فناوری تهدید کننده امکان خرید و حتی استفاده آسانتر از آن است. ما نمی توانیم اجازه دهیم این روند ادامه یابد.
گوترش گفت: با احترام به همه قربانیان جنگ شیمیایی، از دولت ها می خواهم به تعهد خود به وجودی جهانی عاری از این سلاح های نفرت انگیز تاکید کنند.
تارنمای اینترنتی سازمان ملل متحد در گزارشی درباره این روز نوشت: کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی، در بیستمین اجلاس خود، تصمیم گرفت که روز یادبود قربانیان جنگ شیمیایی هر ساله در تاریخ ۳۰ نوامبر یا در صورت لزوم، در اولین روز اجلاس عادی کنفرانس برگزار شود.
این بزرگداشت، فرصتی برای ادای احترام به قربانیان جنگ شیمیایی و همچنین تاکید دوباره بر تعهد سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW) به حذف تهدید سلاحهای شیمیایی و در نتیجه، پیشبرد اهداف صلح، امنیت و چند جانبه گرایی است.
سومین کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون سلاحهای شیمیایی که از ۸ تا ۱۹ آوریل ۲۰۱۳ در لاهه، هلند برگزار شد، با اجماع اعضا، بیانیه ای سیاسی را تصویب کرد که «تعهد بیچون و چرا» از سوی کشورهای عضو به ممنوعیت جهانی سلاحهای شیمیایی را مورد تاکید قرار می داد.
این کنفرانس همچنین بررسی جامعی از اجرای کنوانسیون سلاحهای شیمیایی از زمان آخرین کنفرانس بررسی در سال ۲۰۰۸ را ارائه داد که اولویتهای سازمان منع سلاحهای شیمیایی را برای پنج سال آینده نیز ترسیم می کرد.
یک قرن تلاش برای جهانی عاری از سلاحهای شیمیایی
سابقه تلاش های جهانی برای دستیابی به خلع سلاح های شیمیایی که با امضای کنوانسیون منع سلاح های شیمیایی به اوج خود رسید از بیش از یک قرن پیش آغاز شد.
هشدار دبیرکل سازمان ملل درباره نقش علم و فناوری در استفاده آسان از سلاحهای شیمیایی
سلاح های شیمیایی در مقیاسی گسترده در طول جنگ جهانی اول استفاده شد که بیش از ۱۰۰ هزار نفر تلفات و یک میلیون مصدوم بر جای گذاشت.
با این حال، سلاح های شیمیایی در میدان جنگ اروپا در جنگ جهانی دوم استفاده نشد. به دنبال جنگ جنگ جهانی دوم و با آغاز بحث های هسته ای، چندین کشور به تدریج به این درک رسیدند که ارزش نهایی برخورداری از سلاحهای شیمیایی در زرادخانههای تسلیحاتی آن ها محدود است، در حالی که تهدید ناشی از دسترسی و تکثیر چنین سلاحهایی، ممنوعیت جامع آنها را به امری مطلوب تبدیل می کند.
کنوانسیون منع سلاح های شیمیایی که در سال ۱۹۹۳ میلادی تصویب شد در ۲۹ آوریل سال ۱۹۹۷ به اجرا در امد. در این کنوانسیون عنوان می شود «به خاطر همه بشریت امکان استفاده از سلاح های شیمیایی به طور کامل منتفی شود.»
کشورهای عضو دراین کنوانسیون سازمان منع استفاده از سلاح های شیمیایی را تاسیس کردند که هدف از دستیابی به اهداف این کنوانسیون در تضمین اجرای مفاد آن از جمله راستی آزمایی های بین المللی تعهد به آن و ایجاد فضایی برای مشورت و همکاری بین کشورهای عضو بود.
ایران قربانی جنایت جنگی ناشی از استفاده از سلاح های شیمیایی
جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ تحمیلی ۸ ساله خود قربانی استفاده از سلاح های شیمیایی بود.
با گذشت ۳۸ سال از جنایات بمباران شیمیایی در سردشت، هر چند تعدادی از مجروحان شدید این حادثه به درجه رفیع شهادت نایل شدند اما آثار این جنایات هنوز هم در باورها و خاطرات مردم این دیار باقی مانده است.
سعید اوحدی معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران به تازگی در نشست خبری با موضوع «نخستین همایش بینالمللی جانبازان شیمیایی با عنوان نفسهای سوخته و رونمایی از سمفونی سردشت»، اظهار کرد: دشمن در طول جنگ ۸ ساله جنایات جنگی بزرگی را مرتکب شد که یکی از مهمترین مصادیق آن استفاده از سلاح های شیمیایی بود؛ آنها مردم مظلوم حلبچه و سردشت را هدف قرار دادند و مظلومانه آنها را مورد جنایت جنگی با سلاح شیمیایی قرار دادند.
رژیم بعث عراق در هفتم تیر سال ۱۳۶۶ با استفاده از بمبهای شیمیایی چهار نقطه پرازدحام سردشت را بمباران کرد که در این حمله ناجوانمردانه ۱۱۹ نفر از ساکنان غیرنظامی شهر شهید و بیش از هشت هزار نفر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفته و دچار مصدومیت شیمیایی شدند.
بمباران شیمیایی شهر مرزی سردشت فجیعترین تهاجم شیمیایی بود که آثار و مشکلات بسیاری برای مردم این شهر به وجود آورد و این شهر اولین شهر قربانی جنگ افزارهای شیمیایی در جهان پس از بمباران هستهای هیروشیما نامیده شده است.
اما آنچه که قابل تامل است این بود که در طول جنگ تحمیلی، رژیم بعثی عراق در جبهههای شمالی (مرز استان های کردستان و آذربایجان غربی) کمتر تحت فشارهای نظامی رزمندگان دفاع مقدس بود اما در کمال ناباوری در طول جنگ مناطقی از مریوان، سردشت و اشنویه مورد تهاجم شیمیایی قرار گرفت که از خونبارترین آنها در سردشت اتفاق افتاد.
پس از این بمباران شیمیایی، بسیاری از مردم این شهر که هیچ اطلاعی از این نوع بمبهای نامتعارف نداشتند، برای یاری رساندن به مصدومان و نجات کسانی که در زیر آوارها مانده بودند، به محل اصابت بمبها رفتند و همین امر باعث شد شمار آسیبدیدگان افزایش یابد.
طبق بررسی کارشناسان قبل از این جنایت و در زمان جنگ تحمیلی ۸۵ شرکت آلمانی، ۱۹ شرکت فرانسوی و ۱۸ شرکت انگلیسی و آمریکایی مواد شیمیایی را در اختیار رژیم بعث عراق قرار دادند.
نکته دردآور دیگر در مورد بمباران شیمیایی سردشت این است که تاکنون هیچ اقدام موثری در جهت محکوم کردن این جنایات در جوامع بینالمللی اتفاق نیافتاده است و سکوت جامعه جهانی در این خصوص بخش دیگری از تراژدی بمباران شیمیایی سردشت است.
«سیدعباس عراقچی» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به تازگی در حاشیه کنفرانس سالانه دولتهای عضو کنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی در لاهه هلند در گفتوگو با خبرنگار صدا و سیما گفت: هنوز کشورهایی در غرب هستند که مدعی انجام تحقیقات در زمینه شرکتها و افرادی هستند که در تامین مواد شیمیایی برای رژیم صدام دست داشتهاند. آنان مدعیاند که همچنان مشغول تحقیقاند اما ما هنوز از نتایج این تحقیقات مطلع نشدهایم. در بعضی جاها نیز محاکماتی انجام شده است اما از نظر ما این اقدامات کامل نیست. این موضوع در دستور کار ما قرار دارد تا مسئولان این اقدامات مورد مواخذه قرار گیرند و غرامت به قربانیان این سلاحها، هم در ایران و هم در عراق، پرداخت شود.
وزیر امور خارجه با اشاره به این که موضوع دیگری که همواره پیگیری میکنیم، بحث تحریمهای ظالمانهای است که آمریکا بهصورت یکجانبه برقرار کرده است، توضیح داد: این تحریمها علاوه بر آسیبهایی که برای مردم ایران داشته، یکی از آسیبهایش به مصدومان شیمیایی بوده و آنان را از دسترسی به داروهای مورد نیاز محروم کرده است. البته ما این کار را به شیوههای مختلف انجام میدهیم اما این مسئله نمیتواند توجیهکننده ممنوعیتهایی باشد که آمریکا در این جهت ایجاد کرده است و سازمان منع سلاحهای شیمیایی حتما باید به این موضوع ورود کند.