به گزارش نبض وطن به نقل از تسنیم، وحید شقاقی شهری کارشناس اقتصادی در پاسخ به سوالی در خصوص میراث دولت دوازدهم گفت: دهه نود، دهه فرصت سوزی اقتصاد ایران بود. حداقل در این بازه زمانی می‌توانستیم شروع به درمان برخی بیماریهای اقتصادی کشور کنیم.
وی افزود، از دست دادن این فرصت‌ها به این معناست که بیماری‌ها به صورت مداوم تشدید می‌شوند و هرچقدر ما دیرتر به سراغ حل این بیماری‌ها برویم، هزینه‌های جراحی افزایش خواهد یافت. در دهه نود فرصت بی‌نظیر تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» داشتیم. رهبر معظم انقلاب این سیاست‌ها را در سال ۱۳۹۲ ابلاغ کردند و پیرو این سیاست اختیارات فراقوه‌ای را به ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی که در سال ۱۳۹۴ تشکیل شد، محول کردند.
این اقتصاددان با ارائه توضیحاتی در خصوص ترکیب این ستاد گفت: از هر سه قوه و حتی نهادهای عمومی غیردولتی نیز در این ستاد حضور داشتند. در کنار این موضوع بحث برجام نیز به نتیجه رسید و یک فرصتی را برای کشور فراهم کرد که از آن نیز به درستی استفاده نشد.
سه دسته چالش‌ها و ابر چالش‌های اقتصادی کشور/در ده سال گذشته هیچ اصلاح‌ساختاری انجام نشد
واقعیت این است که اگر این ده سال را مرور کنیم، اصلاحات ساختاری که بتواند از شدت چالش‌ها و ابر چالش‌ها بکاهد رخ نداد. حتی ساده‌ترین اصلاحات نیز مانند بحث بهبود فضای کسب و کار متوقف شد. ما سه دسته چالش و ابر چالش را برای کشور دسته‌بندی کردیم که در دسته اول ابرچالش جمعیت، آب، صندوق‌های بازنشستگی و پایان صادرات نفت را در دهه ۱۴۰۰ خواهیم داشت.
وی در ادامه گفت: در دسته دوم ما ابرچالش‌های بدهی‌های بانکی، نظام بانکی و نا ترازی در نظام بانکی و درنهایت در سطح سوم به موضوعاتی مانند نابرابری، بی‌کاری جوانان، فساد اقتصادی، فضای نامناسب کسب و کار، وضعیت محیط زیست و ناترازی‌های بودجه را داریم.
شقاقی با بیان اینکه ما در دهه نود دست به جراحی‌های عمیق اقتصادی نزدیم، گفت: این مسئله مانند آن است که یک انسانی با بیماریهای متعددی رو به رو است اما حاضر نیست تن به درمان بدهد و چقدر این درمان به تعویق بیافتد شدت بیماری افزایش خواهد یافت. در دولت یازدهم و دو سال اول دولت دوازدهم تلاش شد تا با استفاده از بخشی از درآمدهای نفتی چالش‌های موجود پوشش داده شود اما پس از تحریم‌های دور دوم ترامپ همه این چالش خود را نشان دادند.
وی افزود: در دولت سیزدهم نیز هرچقدر زمان به تعویق بیافتد بر شدت بیماری افزوده خواهد شد، لذا ما باید به دولت سیزدهم توصیه کنیم که با یک برنامه مشخص، ابتدا ابر چالش‌ها و چالش‌ها را دسته‌بندی کند. پس از آن برای هر یک، برنامه اصلاح ساختار فراهم کند و به تدریج و برمبنای فوریت هر یک از چالش‌ها شروع به درمان کند.
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی ادامه داد: در دهه نود به ناترازی صندوق‌های بازنشستگی و نظام بانکی افزوده شد. همچنین فرصت بودجه‌ریزی عملیاتی را با وجود تاکید رهبری از دست دادیم و حتی در اجرای سیاست‌های مقاوم‌سازی اقتصاد ایران نیز موفق عمل نکردیم.
در بحث جمعیت، آب و اصلاحات پایین دست نیز موفق نبودیم و از طرف دیگر نابرابری نیز در این دهه شدت گرفت و ضریب جینی ما در حال حاضر به بالای ۴۰ رسیده است. این بدین معنا است که ما نتوانستیم نظام‌های باز توزیع ثروت را اصلاح کنیم تا حداقل شکاف طبقاتی کنترل شود.
شرایط غیرقابل بازگشت در پایان ۱۴۰۰/ ضرورت آغاز اصلاحات ساختاری در دولت سیزدهم
وی با تاکید بر ضرورت شروع اصلاحات در دولت سیزدهم گفت: اگر در این دولت نیز اصلاحات ساختاری را به تعویق بیاندازیم یا در آنها موفق عمل نکنیم، ممکن است در پایان دهه ۱۴۰۰ به شرایط بازگشت ناپذیری برسیم. لذا دو دولت آینده باید با جدیت و برنامه شروع به درمان بیماریهای اصلی کشور کنند.
شقاقی در خصوص ریشه چالش‌های موجود، گفت: در حاضر نزدیک به ۲۰ ابرچالش و چالش اقتصادی در کشور وجود دارد که در واقع انباشت بیش از پنجاه سال است. این مشکلات یک شبه رخ نداده است و از دهه پنجاه خورشیدی، آغاز شد. بحث‌هایی مانند مونتاژ محوری، واردات محوری، تورم، نظام شبه مدرن اداری و حکمرانی نامطلوب اقتصادی، فساد و رانت از همین دهه آغاز و به تدریج بر این مشکلات افزوده شد.
فرصت ده ساله ایران برای قطع وابستگی به نفت/مشکلات دولت سیزدهم نتیجه انباشت ۵۰ ساله مشکلات است
وی با بیان اینکه دولت سیزدهم باید با اجماع نخبگان از این فرصت استفاده کند، گفت: این هشدار را باید داد که پایان این دهه ۱۴۰۰، پایان صادرات نفت خواهد بود. کشورهای دنیا در این مدت به انرژی پاک و دیگر انرژی‌های جایگزین سوخت‌های فسیلی روی خواهند آورد و صادرات نفت به شدت کاهش پیدا خواهد کرد.
این بدین معنا است که ما ده سال فرصت داریم تا بتوانیم دولت را از وابستگی به نفت خارج کنیم. بارها شعار این موضوع داده شده و در سیاست‌های مختلف نیز رهبری این موضوع را ابلاغ کردند ولی اجرایی نشد و دولت همچنان وابسته به نفت باقی مانده است.
این اقتصاددان گفت: در ادامه با فضای سختی رو به رو هستیم اما برای حل این مسائل نیاز به امیدواری است. یک بیمار ابتدا باید امید به بهبودی داشته باشد و پس از آن خود را به دست جراحان متخصص بسپارد.
وی افزود: در حال حاضر نمی‌توان اصلاح ساختاری را در دهه نود نام برد. در بودجه ریزی، نظام بانکی و صندوق های بازنشستگی اصلاحات عمیقی رخ نداد و علارغم تاکیدات مقام معظم رهبری در سال گذشته کم‌ترین رشد جمعیت ایران در پنجاه سال گذشته رقم خورد و به زیر ۰.۶ درصد رسید.
شقاقی با تاکید براینکه در بحث آب نیز نتوانستیم الگوی مدیریتی درستی را پیاده کنیم، گفت: در حوزه نابرابری نیز نتوانستیم نظام‌های باز توزیع را به نفع اقشار کم درآمد اصلاح کنیم. همه این مسائل و مشکلات بر روی دوش دولت سیزدهم انباشته شده و ما امیدواریم این دولت از لحظه به لحظه فرصتی که در اختیار دارد به درستی استفاده کنم.
برطرف کردن این چالش‌ها نیازمند تصمیمات سخت، اجماع نخبگان، مشارکت عمومی مردم و کار مجاهدانه دارد. دولت سیزدهم باید یک برنامه منسجم را برای اصلاحات ساختاری برپایه مشکلات کشور پیشنهاد دهند. ما نمی‌توانیم تمام مسائل را به صورت هم‌زمان حل کنیم و این موارد باید اولویت‌بندی شود.
برای حل ابر چالش‌ها تصمیمات سخت لازم است
وی در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه دولت آینده تا چه اندازه می‌تواند مسائل عدیده اقتصادی کشور را حل کند، گفت: برخی از چالش‌ها با کار کوتاه مدت حل خواهد شد. به طور مثال مشکلات موجود در بحث بهبود فضای کسب و کار، بودجه‌ریزی عملیاتی، اصلاح نظام مالیاتی و اصلاح نظام یارانه‌ای را می‌توان در کوتاه مدت حل کرد چرا که مطالعات گسترده‌ای در خصوص این موارد انجام شده و زیر ساخت‌های آن آماده است.رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی در آخر گفت: حل برخی مسائل مانند صندوق‌های بازنشستگی، اصلاح نظام بانکی و بحران آب دارای پیچیدگی‌های خاص و نیازمند تصمیمات سخت است. با توجه به این دسته‌بندی می‌توان چالش‌های سبک‌تر را در این دولت برطرف کرد و در کنار آن حداقل به دو ابر چالش نیز پرداخت. به دیگر مشکلات نیز باید در دولت چهاردهم پرداخته شود چرا که نمی‌توان تمام این مشکلات را در یک دوره چهار ساله برطرف کرد.
